Sản phẩm bánh gai Tứ Trụ có nguồn gốc ở làng Thịnh Mỹ (hay còn gọi là làng Mía), xã Thọ Diên từ thời Hậu Lê, thế kỷ thứ 15. Ngôi làng cổ này xưa và nay nổi tiếng với nghề bánh gai, hơn 600 năm trải qua bao thăng trầm, nay làng nghề vẫn “giữ lửa” với hơn 30 hộ “cha truyền con nối” làm nghề. Theo các cụ cao niên trong làng, trước những năm 40 của thế kỷ 20, bánh gai làng Mía được bày bán ở phố Tứ Trụ thuộc tổng Diên Hào, người mua thường gọi là bánh gai Tứ Trụ, lâu rồi thành quen. Kể sao cho hết những vẻ đẹp độc đáo của làng nghề truyền thống bánh gai Tứ Trụ, tất cả như thước phim quay chậm thể hiện vẻ đẹp tài hoa, trí óc và đôi bàn tay khéo léo của con người xứ Thanh... khó nơi nào sánh được.

Mới thoạt nhìn hình dáng nhỏ nhắn của chiếc bánh gai, ít ai nghĩ rằng, quy trình làm bánh từ lúc lựa nguyên liệu đến khi bánh thành hình rất kỳ công, đòi hỏi sự kiên trì, tỉ mỉ và cả con mắt nghề lâu năm của người thợ làm bánh. Từ loại gạo nếp thượng hạng của bà con vùng núi phía Bắc đến loại mật mía ngon nhất, và thứ đậu xanh làm nhân bánh phải là chọn cho được những hạt căng tròn, cùng món dừa nạo trắng mịn như tơ như lụa. Tất cả những nguyên liệu làm nên một chiếc bánh gai đều được kén chọn kỹ càng để làm ra sản phẩm độc đáo, thơm ngon là như vậy.

Dẫu rằng, bánh gai được làm từ bột nếp cùng đậu xanh với mật mía và dừa nạo, vậy nhưng cái “phần hồn” tinh túy cơ bản bậc nhất của mỗi chiếc bánh lại bắt đầu từ những chiếc lá gai giản dị. Cây lá gai không chỉ thường được nhiều người sử dụng để làm bánh mà loại cây này còn là một vị thuốc Đông y có công dụng trị bệnh cực kỳ hiệu quả. Lá gai sau khi thu hoạch về, đem cắt bỏ cuống và cẩn thận tước cho bằng hết phần gân lá, sau đó đem phơi khô cho tới khi nào những chiếc lá chuyển sang một màu đen thẫm và mặt còn lại có màu hơi trắng xám là được. Thời gian luộc lá càng lâu bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Sau khi đã xay mịn lá gai luộc, tiếp đến đem nấu với mật mía cho quánh lại rồi mang nó trộn với bột gạo nếp. Làm bột xong, người làm bánh lấy nhân đậu xanh đã trộn sẵn với dừa nạo đặt vào giữa những nắm bột lá gai cùng mật mía-bột nếp nói trên rồi lăn bánh vào đám hạt vừng rải trên mâm.

Bánh đồ (hấp cách thủy) trong khoảng một giờ đồng hồ thì chín. Bánh gai là sản vật đồng quê chỉ dùng để ăn khi đã nguội. Một chiếc bánh gai muốn đạt tiêu chuẩn làng Mía nhất định phải là “không chỉ dẻo mà còn phải mịn, đồng thời phải mang hương đồng gió nội bởi mùi thơm đặc trưng của lá gai, của gạo nếp nơi núi rừng phía Bắc. Và tất nhiên, không thể thiếu vị ngọt đậm đà của mật mía. Rồi thì vị béo ngậy của đậu xanh xen lẫn vị bùi thơm của những hạt vừng.

Sản phẩm bánh gai Tứ Trụ được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng, bởi được làm bằng các nguyên liệu thuần khiết, không có chất bảo quản, dinh dưỡng cao tốt cho sức khỏe, nhiều chất vitamin, chất béo, chất bột... Mùi thơm dễ chịu, hương vị ngọt nhưng không hắc, hơi bùi, béo nhưng không ngậy, màu sắc đen bóng điểm hạt vừng trắng, cột chặt 5 chiếc lại với nhau sao cho thật vuông vức bằng lạt giang nhuộm đỏ theo truyền thống xưa. Giản dị nhưng lại “thơm ngon nổi tiếng” bởi  mang phong vị  rất đặc trưng của làng Mía, món đặc sản ấy vinh dự trở thành một trong 10 sản phẩm hàng hóa tiêu biểu nhất của miền quê xứ Thanh từ nhiều năm nay. 

Hương vị bánh gai Tứ Trụ thưởng thức một lần sẽ gây thương nhớ cho nhiều người. Những lúc ngồi với bạn bè tâm giao nói chuyện, hàn huyên bên tách trà nóng, ăn một miếng bánh gai Tứ Trụ vừa dẻo mịn, vừa thơm đặc trưng của lá chuối tiêu, hòa quyện với vị dịu mát của lá gai, gạo nếp và mật mía, phảng phất hương thơm nồng của dầu chuối, thêm cái ngọt thanh thanh của nhân đậu, bùi bùi của cùi dừa... bánh tan mịn trong miệng với hương vị ngọt đậm đà thì thật còn gì bằng. Bánh gai Tứ Trụ không thể ăn vội vàng mà chỉ có thể chầm chậm cho từng miếng mỏng lên miệng, để vị ngọt thơm tan dần nơi đầu lưỡi mới có thể cảm nhận hết sự tinh tế.

Bánh gai là một sản phẩm ẩm thực, du lịch độc đáo của huyện Thọ Xuân. Hàng năm tại đây đã thu hút đông đảo du khách đến tham quan làng nghề, thưởng thức món đặc sản nổi tiếng này. Ngày 7-1-2020, làng nghề bánh gai Tứ Trụ, xã Thọ Diên đã được công nhận là điểm du lịch cấp tỉnh. Việc khôi phục và phát triển làng nghề truyền thống bánh gai Tứ Trụ trở thành điểm du lịch đã mở ra cơ hội lớn cho làng nghề phát triển. Song, việc xây dựng làng nghề cũng cần được quan tâm theo hướng bền vững, kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp với thương mại, dịch vụ và du lịch. Bên cạnh đó, làng nghề cũng rất cần được các cấp, các ngành có liên quan hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực du lịch, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nguồn vốn, quy hoạch vùng nguyên liệu, quảng bá, giới thiệu sản phẩm. Cùng với đó là quy hoạch và xây dựng các quầy giới thiệu sản phẩm trong và ngoài địa phương; để thương hiệu bánh gai Tứ Trụ trở thành món quà quê ngon ngọt tình đất, tình người. Người làng Mía không chỉ tự hào vì cha truyền con nối kế nghiệp nhau giữ được nghề tổ mà hơn thế, người làm bánh còn cảm thấy vô cùng hạnh phúc, tự hào khi nghề làm bánh gai truyền thống của làng đã khiến cho cuộc sống ngày một phát triển no ấm, bền vững từ chính những chiếc bánh gai mang phong vị đặc trưng riêng có của quê nhà xứ Thanh.